بازی های محلی در تالش

موضوع: تحقیق و پژوهش ، در خصوص جشنواره های بومی محلی (فرهنگی ورزشی ) و حماسی رزمی در حوزه ی جغرافیایی تالش بزرگ و پنج بلوک توالش – شهرستان ماسال )

مقدمه:

سرزمین باستانی و سبز ، زیارتی  سیاحتی تالش بزرگ و پنج بلوک توالش بدلیل برخورداری از مناظر زیبا و چشم اندازهای طبیعی بی بدیل ، قلعه ها و قله های باستانی سیاحتی آسمان خراش ، رودها و رودخانه ها و چشمه ها و آبشارهای غیر قابل احصا ، جاده های باستانی ایل رو که به زبان تالشی به آنها ، روخون ، گویند، اماکن تاریخی و محوطه ها و گورستان های باستانی ( شهرگاه و ، گبره قبر ) ، بقاع متبرکه ، زیارتگاه های صحرایی واقع در دل کوهستانها و ارتفاعات ییلاقی مفرح ،  دالان ها و خانه ها و کوه های سنگی بامناظر بی بدیل ، همچون :کوه سنگی ، اسبه ریسه شهرستان ماسال معروف به ، کِه بنی چت ،واقع در جوار سه مزیت ویژه ، مسیر جاده ی باستانی ایل رو ، ماسال به سوی ییلاقات مفرح منطقه و منتهی به خلخال ،  رودخانه ی خالکایی ماسال و جنگل های باستانی با درختان پهن برگ با قدمت رویش چندین میلیون ساله معروف به جنگل های هیرکانی مستلزم حفاظت و حراست جدی به عنوان بی نظیرترین مکان سنگ نوردی جهانی که خوشبختانه پیگیری های لازم در خصوص اجرایی کردن آن به عنوان پروژه ای ملی انجام گرفته است.

 باتلاق ها و دریاچه های طبیعی کوهستانی از جمله دریاچه خشکه دریای شاندرمن به عنوان قطب گردشگری منحصر به فرد ،  زیستگاه های منحصر به فرد حیات وحش نیازمند حفاظت و حراست همه جانبه و وجود انواع حیوانات وحشی ( انواع وحوش )، پرندگان و ماکیان وحشی به عنوان بی نظیرترین ذخیره گاه و خاستگاه ژنتیکی گیاهی و جانوری در سطح جهان ( توقع عمومی این است که اینگونه جایگاه های بی نظیر را بیشتر دریابید )؛ ییلاقات و مراتع سحرانگیز ، غارها و یخچال های طبیعی بی مانند از جمله غار شگفت انگیز، آویشو شاندرمن ، غار سلطنتی خندیله پشت و غار یخی قله ی فرحزاد شاه معلم ماسال ( ماسالی مولومه بند ) ، با ارتفاع 3050 متر از سطح دریا با یخچال های طبیعی به عنوان سرچشمه ی اصلی رودخانه خالکایی شهرستان ماسال و از بی نظیرترین غارهای یخی دنیا ، قله های قلعه گونه ی شالواره کوه آرمیده در دل شهر ماسال و ماماچره  ( قماشه تک)  و یا ، اشترانکوه  ماسال ،  ارتفاع ییلاقی الاله پشته بند سیاه خونی ماسال ( محّل شهادت سردار مبارز گیلان میرزا کوچک جنگلی ،منطقه ی ییلاقی سیاحتی، شله چال سیاه خونی ( محل مرگ گائوک آلمانی ( اتریشی ) به عنوان آخرین همراه میرزا کوچک جنگلی تا لحظاتی قبل از شهادت ) ، کْردَه نادَرَه ( محّل شهادت میرزا نعمت الّه کیشه دَره آلیانی بدست  قوای قزاقها به عنوان آخرین همرزم رهبر نهضت جنگل ،واقع در مسیر جاده ی باستانی ایل رو ماسال به سوی ییلاقات مفرح منطقه و منتهی به خلخالات   و صدها مناطق ویژه ی زیارتی سیاحتی ، باستانی گردشگری ، جلگه ای میانکوهی وکوهستانی ییلاقی دیگر که چشم هربیننده ای را مست دیدارشان می کنند و نیازمند سرمایه گذاری های خاص گردشگری می باشند.                                     

علیهذا به دلیل برخورداری این سرزمین سحرانگیز از این همه داشته های بی بدیل و بی نظیر طبیعی اما به دلیل عدم شکوفاهی به جهاتی محروم مانده است.

 بدیهی است آنچه که در سرزمین پهناورو باستانی حوزه جغرافیایی تالش بزرگ و پنج بلوک توالش ( شهرستان ماسال و بخش شاندرمن ) به طرز معجزه آسایی خودنمایی می کنند ، آئین های کهن ، آداب و رسوم و سنن ، کوچ و بار ، آواها و نواها ی سنتی با نوای دلنشین و گوش نواز نی هفت بند تالش ( تالشه له له ) به عنوان تنها ساز کهن موسیقی این قوم باستانی که ریشه در فرهنگ و هنر و عرفان و تمدن کهن قوم تالش دارد، خانه های سنتی ، رمه گردانی به روش سنتی ، ایلخی داری ، اسب سواری ( سوارکاری ) ، انواع بازی های محّلی و ده ها موارد مشابه دیگر می باشند.

برگزارکنندگان:

جشنواره های بومی محلی ( فرهنگی ورزشی  ) و حماسی رزمی، به دلیل اهمیت بار فرهنگی هنری و رسالت اجتماعی آن با هماهنگی مسئولان هر شهرستان و بخش اعم از فرمانداران و بخشداران ، ادارات تربیت  بدنی ( ورزش و جوانان ) ، بسیج و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، نیروی انتظامی ، شهرداران و کلانتری ها ، شوراهای اسلامی شهر، روستا ، شهرستان  ، بخش، دهیاران، جهاد کشاورزی ، منابع طبیعی ، محیط زیست ، آب و فاضلاب و غیره.

حداکثر تا بیستم مرداد ماه هر سال در مناطق ییلاقی سیاحتی و همچنین در اعیاد به ویژه عید نوروز باستان تا سیزده فروردین هرسال و نیز در مناسبت های ویژه در جغرافیای تالش بزرگ برگزار می گردد.

هدف از برگزاری جشنواره های بومی محلی ( فرهنگی ورزشی ) وحماسی رزمی:  

از جمله اهداف برگزاری این جشنواره ها ، احیای سنتهای حسنه ، آداب و رسوم و سنن ، آئین هاو باورهای دیرینه، موسیقی سنتی ، نی هفت بند تالش « تالشه له له » به عنوان تنها سازکهن موسیقی  قوم تالش که ریشه در فرهنگ و هنر و عرفان و تمدن این قوم باستانی دارد، بازی های محلی ، اسب سواری ( سوارکار ) ، هنرهای سنتی ، و غیره می باشد.

شرکت کنندگان :

در هر جشنواره به طور متوسط حداقل بین 5 الی بالای ده هزار نفر شرکت می کنند که در میان آنها مسئولینی اعم از کشوری ، لشکری، مدیران اجرایی استانی و شهرستانی و آحاد مردم از اقسی نقاط کشور به چشم می خورند.

بازدیدکنندگان : به شرح ردیف 3 می باشد.

مکان برگزاری جشنواره ها:

این جشنواره ها در همه ی مناطق ییلاقی سیاحتی حوزه ی جغرافیایی تالش بزرگ و پنج بلوک توالش که برخوردار از جاده های دسترسی باشند ، و نیز در ایام اعیاد از جمله عید نوروز باستان هرسال در حوزه های شهری و روستایی و همچنین براساس مناسبت های ویژه برگزار می گردند.

تمهیدات:

تهیه و اهدای جوایز به برندگان مسابقات و نیزنحوه ی تأمین هزینه های مربوط به گروه های فرهنگی هنری با مسئولیت فرمانداران ، بخشداران و ادارات تربیت بدنی ( ورزش و جوانان ) با همکاری سایر ادارات و همچنین بخش خصوصی  می باشد که مناسب و کافی نیست.

توضیح اینکه :

به دلیل بار فرهنگی  گران سنگ جشنواره های بومی محلی ( فرهنگی ورزشی ) و حماسی رزمی و همچنین به منظور زنده نگه داشتن آئین های کهن هر قومی از جمله قوم کهن تالش ، با داشته های فرهنگ مردم بی شمار، شایسته است وزارت ورزش و جوانان، اعتبارات ویژه ای را به این امر مهّم اختصاص تا با نظارت دقیق هزینه گردد.

تبلیغات:

بدلیل فقدان امکانات ، عمده ی تبلیغات در حد چاپ و تکثیر اطلاعیه و نیز با تهیّه چند عدد پرده و نصب آنها در سطح هرشهرستان به منظور آگاهی عموم صورت می گیرد. البته چند سالی است که صدا وسیما نیز در پخش آگهی های تبلیغاتی جشنواره های بومی محلی مساعدت می نماید.

فعالیت های جنبی جشنواره ها :

از آنجایی که هر صنف و گروهی به محل برگزاری جشنواره های بومی محلی حضور پیدا می کنند و اکثراً نیز برخوردار از امکانات صوتی و تصویری می باشند ، لذا هرکدام از آنها ضمن تهیه ی عکس و فیلمبرداری و مصاحبه با شرکت کنندگان اقدام به مستند سازی نیز می نمایند.

تزئین ( دکور ) ، محل برگزاری جشنواره های بومی محّلی، فرهنگی ورزشی و حماسی رزمی :

طبیعت سبز، این موهبت بی نظیرالهی، مراتع و ییلاقات روحنواز ، گلّه های گوسفندان ، تجمع گاوها ، چرای د امها ، ایلخی اسبان ، قلّل سربه فلک کشیده ی حیرت انگیز، مناظر زیبا و چشم اندازهای طبیعی بی نظیر و بی بدیل ، جنگل های باستانی با درختان پهن برگ و با قدمت رویش چندین میلیون ساله معروف به جنگل های ، هیرکانی ، مستزلزم حفاظت و حراست جدی و ده ها و ده ها موارد مشابه دیگر که از مصنوعات خاص خداوندی اند و چون نگینی نورانی به عنوان زیبایی های طبیعی ، تزئین جایگاه های جشنواره ها را دوچندان می کنند که  تهّیه بوروم ها ( بیرق ها ) مخصوص تالشها در برگزاری جشنواره ها ی مختلف به عنوان نماد ملی این قوم کهن که به برندگان مسابقات از جمله مسابقات کشتی ، یا ، تالشه کیشتی ( کشتی با وج، ویژه ی تالشها ) اهدا می گردد  از جمله ی تزئینات محّل برگزاری این جشنواره ها  می باشند.

زمان برگزاری جشنواره های بومی محّلی و فرهنگی ورزشی :

این جشنواره ها معمولاً در نیمه ی دوم تیرماه تا بیستم مرداد ماه هرسال  در سطح مناطق مختلف ییلاقی سیاحتی و همچنین در ایام اعیاد از جمله عید نوروز باستان و تا سیزده هر سال و نیز در مناسبت های ویژه درحوزه های شهری و روستایی برگزار می گردند.

برنامه ریزی های لازم جهت بازدید از محّل ( مکان های ) برگزاری جشنواره ها:

حداقل پانزده الی بیست روز مانده به برگزاری جشنواره ها، تشکیل جلسات کاری در فرمانداری ها ، بخشداری ها و ادارات تربیت بدنی ( ورزش و جوانان ) هرشهرستان به منظور تعیین محل برگزاری جشنواره ها ، نحوه ی خدمات رسانی و نیز چگونگی فراهم نمودن امکانات و تمهیدات لازم به منظور هماهنگی بیشتر ، ضمن سرکشی و بازدید از مناطق مورد، نظر تمهیدات لازم را با هماهنگی بومیان مناطق و به ویژه رمّه داران، یکی  پس از دیگری فراهم می کنند.

نظر خواهی از بازدیدکنندگان :

با توجّه به اینکه امکانات صوتی و تصویری در اختیار صداو سیما ، خبرنگاران مرتبط و شرکت های فیلمساز و فرهنگی هنری قرار دارد، لذا نظر خواهی عمدتاً توسط آنان صورت می گیرد .

تعریف جشنواره های بومی محلی ، فرهنگی هنری و حماسی رزمی :

جشنواره ها  عموماً محّل نمایش و اجرای انواع هنرنمایی ها همچون بازی های بومی محّلی، فرهنگی ورزشی و حماسی رزمی ،کشتی محلی ( تالشه کیشتی ) ، یا کشتی با وج مخصوص تالشها ، کلاه مزا ، داله مزا ، اجرای موسیقی سنتی با نی هفتبند تالش ( تالشه له له ) به عنوان تنها ساز کهن موسیقی قوم تالش ، لافنده درونجی ، لپه مزا ، دومه دومه ، مایه مزا ، سوارکاری اسبه جنگ ( رزم اسب ها ) ، ورزا جنگ ( رزم گاوهای نر ، یا ، کله ورزا جنگ ) ، رزم قوچ ها و نچه ها  ( درگذشته های دور )، به اجرا گذاشتن بسیاری از آداب و رسوم و آئین ها و باورهای کهن قوم تالش از قبیل :

نره لایی ، کره گری با کوزه های سفالی که به زبان تالشی به آن نره  گویند و از صنایع دستی عهد باستان قوم تالش می باشد که کره ی آن نیز به لحاظ کیفیت زبانزد خاص و عام می باشد.                                               

توضیح اینکه : بدلیل چرای دام های تالش در ارتفاعات بالای سه هزار متر از سطح دریا لذا مواد لبنی و پروتئینی این دامها به لحاظ کیفیت و مغذی بودن از عالی ترین مواد لبنی و پروتئینی در جهان شناخته شده است

جوراب بافی، دستکش بافی و کلیه ی بافندگی ها از جنس پشم ، مصنوعات چوبی به عنوان یکی دیگر از صنایع دستی تالشها ، کوزه گری و سفالگری ، چموش دوزی ، ابریشم بافی وغیره می باشد که ضمن آن مکانهای برگزاری جشنواره های فرهنگی هنری و بومی محّلی ، محل دادوستد و خرید وفروش انواع کالاهای شهری و روستایی و مبادلات فرهنگی  نیزمی باشد.

علیهذا بدلیل حضور و شرکت طیف های مختلف در محل برگزاری جشنواره ها از آنجایی که انسانها به طریقی در تعقیب و تهیه ی کالاهای مورد نظرشان نیز می باشند، لذا بدلیل کیفیت مواد لبنی و فراورده های دامی منحصر به فرد مناطق مختلف تالش از قبیل کره ، پنیر ، لور ، ماست ، پشم گوسفندان ، صنایع دستی پشمی همچون جوراب ودستکش و انواع البسه پشمی و عسل طبیعی معمولاً در نمایشگاه ها و جای جای محّل برگزاری جشنواره ها مبادرت به عرضه و فروش محصولات ( تولیدات ) خود می نمایند لذا در این راستا افراد ضمن خرید کالاهای مورد نظرشان به شرح موصوف از طرفی با عقد قراردادها و  انجام معاملات با فروشندگان بومی که عمدتاً همان رمه داران  و دامداران می باشند کالاهای بیشتری را طلب می کنند که بعدها از سوی دامداران منطقه به آنان تحویل می گردد.

سوارکاری: به زبان تالشی به سوارکاری ، اسبه داونه ، گویند.

یکی از زیبا ترین و جذاب ترین مسابقات در جشنواره های بومی محلی ، فرهنگی ورزشی و حماسی رزمی، در جای جای سرزمین باستانی و سبز تالش بزرگ و پنج بلوک توالش که علاقمندان بیشماری نیز دارد، اسب سواری می باشد که ریشه در ماقبل تاریخ  قوم کهن  تالش داشته و عهد باستان را با خود به یدک می کشد.

زیرا همانطوریکه هم پیامبر وهم اجدادمان و هم  حضرت محمّد رسول الله ( ص )  پیامبر بزرگ اسلام علاقه ی خاصی به مسابقه سوارکاری داشته اند و جوانان و انسانها را همواره تشویق به سوارکاری می کردند و از طرفی انسان و اسب از ادوار کهن تا به امروز با هم عجین شده اند و از سویی اسب در میان حیوانات به عنوان نجیب ترین موجود شناخته شده است و خداوند سبحان نیز در آیات شریفه ی قرآن کریم از جرقه های آتشی  را که از نعل اسب وزیدن می کند، سوگند یاد کرده است و از سوی دیگر از اینکه اسب جزو دام های چهارگانه ی قوم باستانی تالش ( اسب ، گاو ، گوسفند و بز ) بوده و  همچنین با توجه خاص به اینکه دام سنگ بنای اصلی تمدن در تالش که در رأس همه ی تمدن های بشری قرار دارد، می باشد. لذا بی حکمت نبوده و نیست که مسابقه سوارکاری در سرزمین روحنواز تالش بزرگ جزو عالی ترین بازی های محلی و سرگرمی های این قوم کهن بوده و هست و خواهد بود.

شرایط برگزاری : 1- اول کلیه ی سوارکاران باید بیمه ی حوادث ورزشی شوند که مسئولیت اینکار برعهده اداره ی تربیت بدنی سابق ( ورزش و جوانان ) هر شهرستان می باشد.

2-تعیین مکانی مناسب در سطح مناطق مصفای کوهستانی ییلاقی هر منطقه جهت برگزاری مسابقات سوارکاری توسط پیشکسوتان ، ریش سفیدان و مسئولین مرتبط موضوع .

3- مسافت هایی که جهت برگزاری مسابقات سوارکاری ( اَسبه داونه ) در نظر می گیرند مابین دوالی پنج کیلومتر که عمدتاً سربالایی  هستند ،می باشد .

4-از اینکه مسیر مسابقات برگزاری سوارکاری تقریباً طولانی و از طرفی ازحساسیت و اهّمیت خاصی  نیز برخوردارند لذا تعدادی از داوران در فواصل چند صد متری در طول مسیرهای برگزاری مسابقات مستقر تا از بروز هرگونه تخلفات احتمالی جلوگیری گردد.

5-به شش نفر از سوارکارانی که به خط پایان می رسند و جزو نفرات اوّل تا ششم می شوند جوایزی به رسم یادبود از سوی مسئولین به آنان اهدا می گردد.

6-مسابقات اسب دوانی در دو مرحله ابتدا توسط مردان با فاصله های مذکور و در ادامه توسط زنان و دختران با مسافت کمتری برگزار می گردد. که در این راستا اسب های تربیت شده نیزبه نمایش های بسیار زیبا و جالبی که جنبه ی رزمی نیز دارد می پردازند.

پاچوسواری: از  جمله از سایر بازی های بسیار زیبا و دیدنی در حوزه ی تالش بازی با چوب می باشد، که توضیحات آن به شرح زیر است: از گذشته های دور تا به امروز از پاچو به عنوان سوارکاری استفاده می کرده اند. ابتدا دو عدد چوب گیره دار بلندی ( حدود دو متری ) تهیه می کردندبا این چوب ها چند نوع بازی انجام می گیرد. ابتدا با  پاچو سواری فاصله ی حداقل یکصد متری را  به صورت آمد و شد طی می کنند.

دومین روش بازی با پاچو اینگونه است که: پنج نفر کلاه به سر مسابقه می گذارند ،که در حین پاچو سواری کلاه همدیگر را باید بیاندازند، آخرین نفری که کلاه بر سرش باقی بماند، برنده و نفر اوّل این قسمت از بازی با پاچو خواهد بود.

 نوع دیگر بازی با پاچو که بسیار تماشایی است اینگونه است که پاچو سواران با تیم های پنج نفره مسابقه ی فوتبال برگزار می کنند. و آخرین بازی با پاچو مسابقه ی عبور از رودخانه های حداقل با عمق پنجاه سانتی متر ی می باشد، که بیشتر جنبه ی سرگرمی دارد.

لافند بازی ( لافنده مزا ). لافند بازی یکی از بازی های بسیار زیبا و دیدنی است که توسط دو هنرمند به نمایش گذاشته می شوند.

یکی از هنرمندان که بروی طناب قرار می گیرد و با نمایش گذاشتن انواع بازی های زیبا و حیرت انگیز مانند:  پرش های متعدد از روی طناب ، دوچرخه سواری بروی طناب ، سوار برسینی و حرکت دادن آن بروی طناب ؛دوپا را گذاشتن داخل یک عدد دیگ و حرکت کردن با آن بروی طناب، لیوان آب را زیر سر خود گذاشته و نمایش می دهد و دو بچه خردسال را به دو پای خود می بندد و روی طناب حرکت می کند و مواردی از این قبیل ،که به زبان تالشی به این فرد( لافند باز) گفته می شود که این بازی در بین عشایر کوچ رو تالش که به نمایش گذاشته می شود طرفداران بسیار زیادی دارد.

نفر بعدی که درروی زمین قرار دارد و همزمان با شیرینکاری های خاصی که از خود بروز می دهد و موجبات شادی و نشاط بیش از حد تماشاچیان را فراهم می کند ،به زبان  تالشی به او ، یَلَنچی، گفته می شود . او که در روی زمین و در زیر طناب لافند باز قرار دارد، همگام با او و با حرکت های موزونی راکه مابین دو هنرمند لافند باز به نمایش گذاشته می شود در پایین با او حرکت می کند تا کار لافند بازی به پایان برسد.

توضیح اینکه :

هنر بسیار ارزشمند لافند بازی از آنِ گیلک ها بوده که جزو هنرهای نمایشی منحصر به فردی در میان بازی های محلی می باشد. خدا رحمت کند (استاد خودِش) را که از هنرمندان پیشکسوت لافند بازی ( لافن بازی ) در استان گیلان بودند.

طناب کشی :

به زبان تالشی به طناب کشی ، لافنده درونجی ، گویند.

 طناب کشی یکی از بازی های دیدنی است که با یک طناب حدود 20  متری برگزار می گردد. داوران، وسط طناب را به صورت مساوی علامتگذاری می کنند ، و تعداد نفراتی را که توسط آنها مسابقات طناب کشی برگزار می گردد، تقریباًمابین 12 تا 14 نفر می باشند . این افراد باید از نیروی بدنی بسیار قوی برخوردار باشند .بازیکنان هر گروه مابین 6 تا 7 نفر تقسیم می شوند. داوران که وسط طناب و زمین را علامتگذاری کرده اند و هرگروه که بتواند اندکی تیم مقابل را از خط وسط خارج و به سوی خود بکشد، برنده ی مسابقه محسوب می گردد و به نفرات گروه برنده جوایزی نیز تعلق می گیرد که توسط مسئولین به آنها اهدا می گردد.

توضیح اینکه: برگزاری مسابقه ی طناب کشی برای بانوان نیز همچون آقایان برخوردار از شرایطی برابر است.

چمی دبسته مزا  ( چمی بسته مزا )؛ یا ، چم بِندَه مْزا : 

به چِم بَنده مزا به زبان فارسی  ( چشم بندی ) گفته می شود. نحوه ی اجرای این بازی به صورت زیر است که تعداد شرکت کنندگان آن هفت نفر می باشند. ابتدا برای شروع بازی قرعه کشی بین افراد شرکت کننده صورت می گیرد، اگر  قرعه به نام هرفردی بیافتد، چشم همان فرد را با یک تکه پارچه می بندند.

کسی که چشم او را با پارچه می بندند برای سایر بازیکنان اسم مستعاری از قبیل کبوتر ، بلبل و غیره انتخاب می کنند.

داور یا مسئول اعلام کننده ی بازی بعد از بستن چشم اوّلین شرکت کننده ، بازی را شروع می کند . مسئول برگزار کننده با سایر بازیکنان شعری را به این صورت می خوانند :

بِری بِری ، کئوعه کَفتِرم.

ترجمه : بیا بیا ای کبوتر کبودم.

سپس مسئول بازی از میان بقیه ی بازیکنان یک نفر را انتخاب می کند، تا فرد چشم بسته تشخیص دهد که اسم مستعار مربوط به چه کسی است که انتخاب شده است.

بر سر و صورتش دست می زند. اگر فرد چشم بسته بعد از سه مرتبه تکرار اسم مستعار ، نتواند تشخیص بدهد که چه کسی بر سر و صورتش دست می زند  بازنده محسوب و باید از بازی خارج شود.

آنگاه مسئول بازی ، چشم  یکی دیگر از بازیکنان را با پارچه می بندد ، ولی اگر فرد چشم بسته بتواند تشخیص دهد ، چشم بندش را باز می کند و چشم فرد بازنده را می بندند و اینکار به همین صورت ادامه پیدا می کند تا یک نفر به عنوان برنده ی بازی باقی بماند.

درپایان بازی جایزه ای را به رسم یادبود برای شخص برنده در نظر می گیرند و در زمین بازی می گذارند، و بقیه ی بازیکنان دور جایزه حلقه می زنند و فرد برنده را چشم بسته داخل دایره قرار می دهند و داور بازی با به صدا در آوردن زنگ در نزدیکی های  محل قرار گرفتن جایزه ، برای نزدیک شدن شخص چشم بسته، به جایزه کمک می کند و هر چقدر فرد چشم بسته به جایزه نزدیک تر شود صدای زنگ بیشتر می شود و هرچقدر دورتر شود صدای زنگ کمتر می شود.

مسئول بازی و بازیکنان با صدا دادن زنگ ، فرد چشم بسته را  به سوی جایزه هدایت می کنند تا زودتر به جایزه برسد.

این بازی بومی محّلی و سنتی همه ساله در ییلاقات عشایر نشین حوزه ی تالش برگزار می گردد.

کیسه بازی ( کیسه مزا ) :

کیسه بازی یکی دیگر از بازیهای بسیار زیبا و دیدنی است که در مناطق مختلف تالش برگزار می گردد این ورزش سنتی و بومی محلی طرفداران و علاقمندان زیادی دارد .

شاید در برگزاری این مسابقه بیش از یک هزار نفر مستقیماً شرکت می کنند.

نحوه ی برگزاری این بازی به گونه ای است که تعداد بیش از سی عدد کیسه گونی تهیه می کنند و افرادی که برای مسابقه انتخاب می شوند باید به داخل کیسه های گونی بروند و داور مسابقه نیز سر گونی ها را بانخ می بندد و دور زمین مسابقه را نیز با طناب حصار کشی می کنند و فاصله ای که برای بازیکنان درنظر گرفته می شود حدود چهل متر می باشد.

اگر افراد بتوانند زودتر به خط پایان برسند جوایزی به نفرات برتر اهدا می شود.

لپه مزا ( بیس بال ) :

لپه مزا یکی از بازی های بسیار زیبا ، دیدنی و کهن مناطق مختلف تالش می باشد، که ریشه در باستان دارد.

این بازی بیس بال نیز نامیده می شود ،که به صورت بین المللی در بسیاری از کشورها انجام می گیرد و از بازی های سنتی و بومی محلی بسیار کهن تالشها می باشد که قدمت آن ریشه در باستان ایران دارد که بیشتر در مناطق ییلاقی برگزار می گردد. این بازی بسیار هیجان آور و بانشاط است و با توجه به قدمت چندین میلیون ساله آن بدون هیچ تغییری از نسلی به نسل دیگر و تا به نسل حاضر منتقل گردیده است.

امروزه بدلیل برگزاری جشنواره های بومی محلی در ییلاقات مفرح مناطق مختلف تالش ، توجه زیادی به این بازی بومی محلی و حماسی رزمی می شود وعلاقمندان بسیارزیادی نیز در این جشنواره ها برای دیدن این بازی ها شرکت می کنند.

یکی از محاسن لپه مزا ( بیس بال ) این است که هیچ هزینه ی مالی را در بر ندارد و علاقمندان می توانند با کمترین امکانات، بازی گروهی خوبی را در مکان های مختلف برگزار نمایند.

1- یک عدد توپ پشمی که به زبان تالشی به آن ، لپ ، گویند.

2- چوبدستی که به زبان تالشی به آن ، سره فتره لس ، گویند.

توضیح اینکه :

علاوه بر چوب دستی سره فتره لس، که به عنوان گرز تالش ها و همچنین وسیله ی دفاعی این قوم کهن در کوه و دشت و دمن و جنگل و ییلاق محسوب می گردد وجنس آن از درختچه ی ازگیل می باشد، از طرفی چوب دستی های مورد نیاز برای لپه مزا را از درختان و درختچه هایی همچون: ،سق ( آزاد ) ؛ انار، ون ، آلوچه ی وحشی ؛ راش  و غیره نیز تهیه می کنند.

طریقه ی درست کردن این دو وسیله ی بازی به شرح زیر می باشند.

* برای درست کردن توپِ بازی که به زبان تالشی به آن ، لْپ  و به همین خاطر به این بازی نیز ، لپَه مزا ، گویند. ابتدا باید مقداری خاک و برگ گیاهان را داخل تکه پارچه ای محکم کنند. آنگاه مقداری پشم گوسفند رشته شده را  که به زبان تالشی به آن ، پو ، گویند ، آن تکه پارچه را محکم بسته  و دور آن را به صورت چهار کول با نخ پشمی به صورت دو طرفه می دوزند ، تا به صورت گرد و به شکل توپ در آید و بتواند در مقابل ضربات وارده مقاومت نموده و تغییر حالت ندهد .

* چوبدستی ( سره فتره لس ) را هم که از شاخه های درختچه ازگیل که از لحاظ مقاومت، بسیار محکم و مقاوم می باشد درست می کنند، که معمولاً این چوبدستی در منازل همه ی تالشها از جمله رمه داران و رمه بانان به عنوان وسیله دفاعی در مناطق کوهستانی ییلاقی یافت می شود و اندازه ی آن حدود یک متر می باشد و حتی گاهاً دیده شده که مردم ییلاق نشین نیز این چوب ها را روغن جلا زده و به عنوان یک وسیله ی دفاعی و تزئینی در خانه هایشان نگهداری می کنند.

طرف دستگیره ی چوبدستی یا همان سره فتره لس را با تکه پارچه ای که آن را با موم آب شده زنبور عسل آغشسته می کنند می بندند، تا به وقت بازی و مبارزه بدلیل حالت چسبندگیی که دارد از کف نیافتد.

طریقه ی بازی لپه مزا :

 این بازی به صورت گروهی انجام می شود که شامل دو تیم می باشد و تعداد نفرات هرتیم نیز مابین چهار، شش تاهشت نفر متغییر است، و داورانی را نیز جهت قضاوت بازی تعیین می کنند. هرتیم یک نفر را به عنوان سرگروه انتخاب می کند .

 در این بازی دو سنگر وجود دارد که نفرات تیم اول در سنگر اول و نفرات تیم دوم به جز یک نفر مابقی ( بقیه ) در مسیر سنگردوم مستقر می شوند، داوران باید تیم اول را از دو روش ،خشک وهیست و شیر و خط انتخاب کنند.

داوران باید تیم اول را از دو روش ،خشک وهیست و شیر و خط، همچون، داله مزا ،انتخاب کنند.

*نحوه ی انتخاب تیم ها: انتخاب تیم های اول و دوم به دو روش زیر انجام می گیرد.

1-روش اول : در این روش داوران مقداری آب و در صورت عدم دسترسی به آب با مقداری آب دهان یک طرف تکه چوبی و یا تخته سنگی که حداقل باید به اندازه های یک قوطی کبریت و یا یک عدد نعلبکی باشند ،کمی خیس می کنند.

آنگاه داور بازی، رو، به نفرات تیم، و به ویژه به سرگروه هایشان  کرده واعلام می دارد، که خشک می خواهید یا خیس ( هیست )، که این روش انتخاب تیم هارا به زبان تالشی ، خشک و هیست، گویند.آنگاه هرکدام از افراد تیم های بازی یکی از این دوکلمه را انتخاب می کنند .سپس داور آن تکه چوب و یا آن تکه سنگ را به صورت دواّری به فاصله ی چند متری از زمین به طرف بالا (  به طرف آسمان ) پرتاب می نماید ، پس از برگشتن وافتادن آن تکه سنگ و یا  آن تکه چوب بر زمین و با قرار گرفتن هر یک از طرف های خشک و  یا تر ،آن تکه های چوب یا سنگ به طرف آسمان آن تیم در سنگر اول ( خارج از قلعه ) قرار گرفته و  بازی آغاز می گردد.

روش دوم  انتخاب تیمها در کلا مزا ( بازی با کلاه )

این روش را به زبان تالشی ،شیرخط ، گویند. این روش نیز مانند روش اول انجام می گیرد با این تفاوت که در این  روش یک عدد سکه ی دو ، پنج ، ده و بیست ریالی و الی آخر را با انتخاب تیم ها و سرگروه هایشان که شیر را انتخاب می کنند یا خط را ،انجام می گیرد.

روش دوم تیمها در لپه مزا:

این روش را به زبان تالشی ،شیرخط ، گویند. این روش نیز مانند روش اول انجام می گیرد با این تفاوت که در این  روش یک عدد سکه ی دو ، پنج ، ده و بیست ریالی و الی آخر را با انتخاب تیم ها و سرگروه هایشان که شیر را انتخاب می کنند یا خط را ،انجام می گیرد.

 تیم اول که انتخاب شد، تیم دوم یکی از نفرات تیم خودرا برای پرتاپ توپ که به زبان تالشی به آن،آب دادن ( آوه ده یی )گویند آماده می کنند تا نفرات تیم اول ( لپ ) را با چوبدستی محکم و با قدرت جلوی نفرات تیم حریف به هوا پرتاپ کنند.

فاصله ی فردی را که از تیم دوم لپ را برای نفرات تیم اول می اندازد تا آن را باچوب پرتاپ کنند، حداکثر دومتر می باشد. که رودر روی هم قرار دارند. نفرات تیم اول بازدن توپ باید چوبدستی را به زمین بیاندازند و خود را که همان سنگر دوم نام دارد برسانند ، و حریف مقابل اگر توانست توپ را بگیرد تیم اول بازنده اعلام می گردد.

 ولی اگر توپ بر زمین بیافتد باید آن را بردارند  و به بدن افراد تیم اول که در حال حرکت رفت و برگشت به سوی سنگرها هستند بزنند. هرگاه لپ به بدن هرکدام از بازیکنان تیم اول اصابت کند، همان فرد به اصطلاح محّلی سوخته تلقی می شود و باید از بازی کنار رود و بقیه ی بازیکنان به بازی خود ادامه می دهند.

در ضمن اگر نفرات تیم دوم یعنی تیم حریف توپ را در رفت و برگشت های مسیر( فاصله ی دو سنگر )که در فاصله ی حدود چهل متری می باشد و به بدن یکی از افراد تیم اول بزند اگر آن فرد در نزدیکی سنگر خود باشد و خود را بتواند به داخل سنگر پرت کند بازنده نخواهد بود و بازی تیم اوّل دوباره ادامه پیدا می کند.

 در غیر این صورت  تیم اول بازنده محسوب می گردد و این بازی به همین روال ادامه پیدا می کند. چنانچه توپ از سوی نفرات دوم در فاصله ی چند متری سنگرها به بدن هرکدام از بازیکنان تیم اول اصابت کند و اگر آن بازیکن بتواند فاصله ی اصابت توپ تا حدود سنگرها را پرش کند بازنده نخواهد بود و در غیر این صورت ، بازنده محسوب و تیم دوم در جای تیم اول قرار گرفته و بازی به صورت برعکس ادامه پیدا می کند. برای این بازی وقت و زمان مشخصی درنظر گرفته نمی شود تا هر زمانی که دو تیم نخواهند به بازی ادامه دهند ،آنگاه ختم مسابقه اعلام می گردد.

در لپه مزا افراد هر دوتیم باید از ذکاوت ، هوش ، قدرت و سلامت جسمانی بالایی برخوردار باشند.

توضیح اینکه : در بعضی از مناطق تالش آن هم با تصمیم ریش سفیدان و داوران، لپه مزا را معمولاً در سه گیم برگزار می کنند چنانچه تیمی دو گیم از سه گیم بازی را ببرد برنده ی مسابقه اعلام و به رسم یاد بود جوایزی نیز از سوی مسئولین جشنواره ها به نفرات تیم برنده اهدا می گردد.

داله مزا:

به کمربندی که مردان دور کمر خود می بندند به زبان تالشی ؛ داله ، گویند.

این بازی نیاز به دو دسته ( دو تیم ) چند نفره حداقل بین چهار تا شش نفر می باشد.

ابزار و لوازم داله مزا عبارتند از : 1- تشکیل دایره ی بزرگ از مرکز به قطرتقریبی چهار مترمربع که با کشیدن نوک داس بروی زمینی مناسب انجام می گیرد. که به زبان تالشی به این دایره ، قله ( قلعه ) یا همان سنگر گویند، بطوریکه ،  فاصله ی هرکمربند تا کمربند بعدی حداقل باید مابین یک ونیم الی دو متر باشد و برحسب افزایش تعداد بازیکن، دایره نیز بزرگتر خواهد شد. در این بازی هم ، به منظور تعیین تیم های اول و دوم مانند کلاه پیگره  عمل می شود به طوریکه تیم اول بیرون از دایره و گروه تیم دوم باید داخل دایره قرار گیرند.

 شرح بازی بدین صورت است، که یاران حریف باید کمربند ها را با دست بردارند و گاهی هم باهم دست می دهند و با انجام زورآزمایی حریف را وارد قلعه کنند و یا، یاران مقابل را با زور و قدرت از قلعه به بیرون بکشند و تلاش های بسیاری از سوی طرفین بازی به نمایش گذاشته می شود چرا که هرکدام از آنها نگهبان یک کمربند می باشد. تا در مقابل حملات بازیکنان حریف قادر به بیرون کشیدن کمربندها از داخل قلعه نشوند.

آنهایی که درون قلعه هستند باید با پا  بصورت لگد به پای حریف بزنند. اگر موفق شدند آنها راشکست داده اند که به زبان تالشی به آن ، سیسته ، یا ، همان سوختن و سوزاندن گویند، و حریف مقابل باید برود درون قلعه.

 اگر حریف موفق شد یکی از چند کمربند را بردارد،  با کمربند به نگهبانان سایر کمربندها که از اعضای تیم داخل قلعه هستند حمله ور می شوند تا بقیه ی یاران تیم هم صاحب کمربند شوند. آنها باید پایین کمر را بزنند. در داله مزا هیچ کس حق ندارد در بیرون از قلعه با لگد به پای حریف بزند، اگر اینکار صورت گرفت جریمه آن دو ضربه شلاق با کمربند می باشد.

در این بازی هروقت اولین کمربند یا داله به دست حریف افتد، این کمربند به بهترین بازیکن که همان سرگروه است داده می شود، تا او بتواند بقیه کمربندها را با ضربات محّکم از دایره بیرون کشد. وقتی اینکار صورت گرفت و همه ی افراد صاحب کمربند شدند آن وقت به حریفان ( بازیکنان تیم دوم را که در داخل قلعه هستند)، حمله ور می شوند وآنان باید پشت به هم در وسط قلعه بایستند تا کمتر شلاق بخورند و پشتیبانی از همدیگر و دفاع از حریم قلعه و استقامت و پایداری در مقابل دشمن ( تیم حریف ) از عوامل بارز این مبارزه می باشد، این بازی خیلی زیبا ودیدنی است، و هرساله در مناطق مختلف حوزه ی جغرافیایی تالش اعم از  برگزار می گردد.

نکته : در بازی های حماسی رزمی داله مزا  و کلاه پیگره در صورت عبور سریع ( میانبر زدن ) هریک از بازیکنان تیمی که در بیرون از قلعه قرار دارند از وسط بازیکنان تیمی را که در داخل قلعه هستند به طوریکه سوخته نشوند،  طرف چپ بازیکنان تیم داخل قلعه که یکی از بازیکنان تیم بیرون قلعه از وسط آنها عبور کرده است ، باید از قلعه بیرون روند و تا پایان همان گیم بازی حق ادامه ی بازی را ندارند که به زبان تالشی به این کار ، مینه مه ده له ، یا ، همان عبور سریع ( میانبر زدن ) از وسط بازیکنان داخل قلعه ، گویند.

توضیح اینکه :

بازی های بومی محلّی و حماسی رزمی تالش  ریشه در فرهنگ وهنر و تمدن و کهن این قوم باستانی دارد.

کلامزا ( کلاه پیگِرِ ):

بازی با کلاه های پشمی معروف به شاله کلاه را کلاه پیگِرِ گویند.

کلا ،به معنی کلاه است. این بازی نیز نوعی بازی دسته جمعی است. ابتدا قلعه ای به صورت دایره همچون بازی با کمربند ( داله مزا ) که ذکر آن رفت، درست می کنند. با این تفاوت که در کلاه مزا با کم و زیاد شدن تعداد بازیکنان مساحت دایره بزرگتر نمی شود.

 در این بازی هم دو تیم پنج نفره انتخاب می شوند. سپس در وسط دایره یک سر چوب یک متری را  به اندازه ی ده سانتی متر بر زمین فرو می کنند بالای این چوبک کلاهی سنتی  ( کلاهی پشمی ) می گذارند.

داوران باید تیم اول را از دو روش ،خشک وهیست و شیر و خط، همچون، داله مزا ،انتخاب کنند.

*نحوه ی انتخاب تیم ها: انتخاب تیم های اول و دوم به دو روش زیر انجام می گیرد.

1-روش اول : در این روش داوران مقداری آب و در صورت عدم دسترسی به آب با مقداری آب دهان یک طرف تکه چوبی و یا تخته سنگی که حداقل باید به اندازه های یک قوطی کبریت و یا یک عدد نعلبکی باشند ،کمی خیس می کنند.

 

آنگاه داور بازی، رو، به نفرات تیم، و به ویژه به سرگروه هایشان  کرده واعلام می دارد، که خشک می خواهید یا خیس ( هیست )، که این روش انتخاب تیم هارا به زبان تالشی ، خشک و هیست، گویند.آنگاه هرکدام از افراد تیم های بازی یکی از این دوکلمه را انتخاب می کنند .سپس داور آن تکه چوب و یا آن تکه سنگ را به صورت دواّری به فاصله ی چند متری از زمین به طرف بالا (  به طرف آسمان ) پرتاب می نماید ، پس از برگشتن وافتادن آن تکه سنگ و یا  آن تکه چوب بر زمین و با قرار گرفتن هر یک از طرف های خشک و  یا تر ،آن تکه های چوب یا سنگ به طرف آسمان آن تیم در سنگر اول ( خارج از قلعه ) قرار گرفته و  بازی آغاز می گردد.

روش دوم تیمها در کلا مزا ( بازی با کلاه )

این روش را به زبان تالشی ،شیرخط ، گویند. این روش نیز مانند روش اول انجام می گیرد با این تفاوت که در این  روش یک عدد سکه ی دو ، پنج ، ده و بیست ریالی و الی آخر را با انتخاب تیم ها و سرگروه هایشان که شیر را انتخاب می کنند یا خط را ،انجام می گیرد.

پس از مشخص شدن هر یک از تیم ها که یکی در داخل قلعه و دیگری باید در بیرون قلعه قرار گیرند ، کلا مزا  آغاز می گردد.

در این بازی تیمی که در داخل قلعه قرار دارد از کلاه مواظبت می کند، و تیم دیگری که  در بیرون قلعه قرار دارد سعی می نماید تا به طریقی کلاه را بردارد و به سنگری که قبلاً تعیین کرده اند برسانند چنانچه در طول این مدت افراد بیرون قلعه بتوانند این کار را انجام دهند آنگاه کلیه ی افراد قلعه باید به تناسب وزن و سن و قد هریک از افراد تیم مقابل را به پشت ( کول ) گرفته و از سنگری که کلاه را به آنجا رسانده اند تا داخل قلعه سواری دهند.

و لذا این عمل سبب می شود تا بر جدیت ، جذابیت و کوشش بیشتر بازیکنان افزوده شود، افراد داخل تیم قلعه برای اینکه کلاه را از دست ندهند ، یک نفر از یاران خود را به صورت ثابت در نزد کلاه ، نگهبان قرار می دهند و بقیه در گوشه کناره خط دایره به مبارزه می پردازند تا کسی از افراد بیرون قلعه ( تیم مقابل ) وارد قلعه نشوند و چنانچه افراد تیم مقابل وارد قلعه شوند و پای هریک از افراد تیم داخل قلعه به پای آنها برخورد کند، تیم بیرون قلعه سوخته می شود در نتیجه جابجایی در تیم ها انجام می گیرد و بازی به صورت برعکس ادامه پیدا می کند.

در ضمن افراد بیرون قلعه نیز سعی می کنند، راهی به سوی کلاه پیدا کنند و هم اینکه با بیرون کشیدن افراد داخل قلعه آن ها را از قلعه جدا کنند و یا در زمان بازی دو تیم ، تیم خارج از قلعه دور زدن و مانور دادن در داخل و یا در بیرون از قلعه را آغاز تا نظم تیم حریف را برای برداشتن کلاه به هم زنند.

 در ضمن اگر تیم حریف کلاه را از روی چوب بردارد و بتواند آن را به سنگر برساند در آنجا تیم حریف کلاه را به صورت مخفی داخل دست هایشان پنهان می کنند تا یاران تیم مقابل نتوانند کلاه را بردارند. اگر متوجه شدند که کلاه دست کدام یک بازیکنان حریف قرار دارد با گرفتن آن بازیکن کلاه را از دست آن می گیرد و در این موقع کلیه  ی بازیکنان به کمک او می شتابند و روی هم می افتندتا کلاه را به دست دیگر بازیکنان بدهند، تا آن را به قلعه برسانند.

این بازی در اکثر مناطق تالش علاوه بر ییلاقات در ایام خاص و در اعیاد نیز برگزار می گردد.

نکته : در بازی های حماسی رزمی کلاه پیگره و داله مزا در صورت عبور سریع ( میانبر زدن ) هریک از بازیکنان تیمی که در بیرون از قلعه قرار دارند از وسط بازیکنان تیمی را که در داخل قلعه هستند به طوریکه سوخته نشوند،  طرف چپ بازیکنان تیم داخل قلعه که یکی از بازیکنان تیم بیرون قلعه از وسط آنها عبور کرده است ، باید از قلعه بیرون روند و تا پایان همان گیم بازی حق ادامه ی بازی را ندارند که به زبان تالشی به این کار ، مینه مه ده له ، یا ، همان عبور سریع ( میانبر زدن ) از وسط بازیکنان داخل قلعه ، گویند.

   دومه دومه  ( دومه دومه مزا ):

دومه دومه ، به زبان فارسی یعنی پشت سرهم قرار گرفتن را گویند، و آن عبارت است از اینکه: تعدادی افراد به عنوان بازیکن که در یک ردیف پشت سر هم قرار می گیرند، الزاماً قوی ترین فرد گروه باید در اول صف قرار گیرد و بقیه پشت سر او قرار می گیرند و هرکدام ازبازیکنان که پشت سرهم قرار گرفته اند باید با دستشان گوشه ای از پیراهن یا کت یا کمربند نفرجلویی  را بگیرند.

 آنان که در صف ایستاده اند ، با همان کیفیت استحکامشان را حفظ می کنند تا آن نفری که فرستاده ی خان می باشد و قصد دارد یکی از نفرات به صف ایستاده را بگیرد و به همراه خود برای خان ببرد اما آن فرد قوی هیکل و زرنگ تر از بقیه که در جلوی صف ایستاده ، نمی گذارد که موفق شود ، یکی از نفرات را بگیرد و با خودش برای خان ببرد .

 آنگاه فرستاده ی خان بخاطر اینکه دست خالی نزد خان نرود ، نزد گله بانی که گوسفندان را به چرا برده است رفته و می گوید: خان گفته یک گوسفند برایم بفرست و آن رمه بان قبول نمی کند و فرستاده  خان می گوید ،که خان گفته باید فلان گوسفند را برایم بفرستی و در این حالت آن رمه بان نفرات خود را به صورت صف پشت سر خود نگه می دارد و آوازی می خواند تا بقیه ی نفرات هم با گله بان هم نوا شوند .

فرستاده ی خان می گوید که گوسفند صورت مشکی را باید برای خان  بفرستید ، گله بانمی گوید من چنین کاری نمی کنم و برای خان نه این گوسفند ،  که هیچ گوسفندی را نخواهم فرستاد ، فرستاده ی خان در جواب گله بان می گوید، گِرم و گِرم ، یعنی : اگر تو گوسفند را نمی دهی من خودم اقدام به جدا کردن همان گوسفندی راکه خان گفته است می گیرم و می گیرم و از گله می کنم و برای خان می برم . در نهایت گفتگویی را که مابین فرستاده ی خان و گله بان صورت می گیرد به شرح زیر می باشد.

 گِرم وگِرم، ( می گیرم و می گیرم )، طرفداران گله بان که در صف ایستاده اند، همزمان با گله بان به صورت دست جممعی و هم خوانی می گویند: نشای گِتِن، ( نمی توانی بگیری )، باز فرستاده ی خان با پرسش و دویدن می گوید: بَرم و بَرم ( می برم ومی برم ) ، بقیه ی افراد می گویند نِشای بَردِن ( نمی توانی ببری ) و باز در ادامه می گوید :هَرم و هَرم  ( می خورم و می خورم ) ،گروه مقابل می گوید: نِشای هردن ( نمی توانی بخوری ) ، باز فرستاده ی خان  می گوید: خانی سَر قَسم گرم وگرم  ( به سر خان سوگند می خورم که می گیرم و می گیرم ) و گروه مقابل می گویند خانی جان قسم  نشای گتن ( جان خان نمی توانی بگیری ).

در اینجا فرستاده خان باید آخرین نفر را بگیرد تا ختم بازی اعلام گردد. این بازی معمولاً  غروب ها در سطح مناطق مختلف تالش  برگزار می گردد .

بازی های دیگری نیز در مناطق مختلف حوزه ی جغرافیایی تالش بزرگ و پنج بلوک توالش  وجود دارند که عبارتند از: لیسه مزا ، مایه مزا ، دخس دخسه ، لینگه لینگه ، فرفنه مزا ( فر فره مزا ) ، چکلی چکا و سایر بازی هایی که در ادامه خواهند آمد.